Acute stressstoornis is een significante mentale instorting die optreedt binnen een maand na een traumatische gebeurtenis. Indien onbehandeld, kan acute stressstoornis (ASS) zich ontwikkelen tot posttraumatische stressstoornis (PTSS), een meer langdurig geestelijk gezondheidsprobleem. Gelukkig is ASS een behandelbare aandoening. Het zal veel werk en interventie van een professional in de geestelijke gezondheidszorg vergen, maar met de juiste behandeling kun je een normaal leven leiden.
Stappen
Deel 1 van 4: Acute stressstoornis herkennen
Stap 1. Overweeg of u of iemand die u kent de afgelopen maand een significant trauma heeft gehad
Om een aandoening als ASS te kunnen karakteriseren, moet de patiënt minder dan een maand voorafgaand aan het vertonen van symptomen een significante emotionele stressor hebben ervaren. Het trauma omvat meestal een dood, angst voor de dood of fysieke en emotionele schade. Door te weten of u of iemand in uw omgeving dit soort trauma heeft meegemaakt, kunt u beter beoordelen of ASS de oorzaak is van deze symptomen. De meest voorkomende oorzaken van dit trauma zijn:
- Interpersoonlijke traumatische gebeurtenissen, zoals mishandeling, verkrachting en getuige zijn van een massale schietpartij.
- Slachtoffer zijn van een misdrijf, zoals een overval.
- Ongevallen met motorvoertuigen.
- Licht traumatisch hersenletsel.
- Bedrijfsongevallen.
- Natuurrampen.
Stap 2. Leer de symptomen van ASS
Er zijn een aantal symptomen die kunnen duiden op ASS. Volgens de Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders Fifth Edition (DSM-5), de universele handleiding voor psychische aandoeningen, is het mogelijk dat als een patiënt de volgende symptomen vertoont na een aanzienlijk trauma, hij of zij lijdt aan ASS. De symptomen moeten langer dan 2 dagen en minder dan 4 weken duren om als ASS te worden beschouwd.
Stap 3. Zoek naar dissociatieve symptomen
Dissociatie is wanneer het lijkt alsof iemand zich heeft teruggetrokken uit de echte wereld. Dit is een veelvoorkomend copingmechanisme voor mensen die een aanzienlijk trauma hebben meegemaakt. Er zijn talloze manieren waarop een persoon kan dissociëren. Drie of meer van de volgende symptomen duiden op ASS.
- Een gevoel van verdoving, onthechting of afwezigheid van emotionele responsiviteit.
- Verminderd bewustzijn van de omgeving.
- Derealisatie, of het gevoel dat de buitenwereld niet echt is.
- Depersonalisatie. Dit is wanneer iemand het gevoel heeft dat zijn gevoelens of ervaringen niet van hemzelf zijn. Slachtoffers van een trauma kunnen zichzelf ervan overtuigen dat de gebeurtenis door iemand anders is ervaren, niet door hen.
- Dissociatieve amnesie. De persoon kan het hele trauma of aspecten van de gebeurtenis blokkeren of vergeten.
Stap 4. Stel vast of iemand een trauma herbeleeft
Iemand met ASS zal de traumatische gebeurtenis op verschillende manieren opnieuw beleven. Als jij of iemand die je kent een trauma herbeleeft op een of meer van de volgende manieren, dan is dat een indicatie dat ASS aanwezig is.
- Terugkerende beelden of gedachten van de gebeurtenis.
- Dromen, nachtmerries of nachtmerries van de gebeurtenis.
- Flashback-afleveringen die de ervaring beschrijven. Dit kunnen snelle flitsen zijn of zeer gedetailleerde gebeurtenissen waarbij de persoon het gevoel heeft dat hij of zij het trauma opnieuw beleeft.
Stap 5. Zoek naar vermijdingsgedrag
De patiënt zal leed ervaren bij blootstelling aan herinneringen aan de traumatische gebeurtenis. Hij of zij zal vaak situaties of plaatsen vermijden die herinneringen aan de gebeurtenis oproepen. Als je merkt dat iemand opzettelijk bepaalde situaties of plaatsen vermijdt die verband houden met een trauma, is dit een andere indicator van ASS.
Het slachtoffer zal gewoonlijk symptomen van verhoogde angst, overmatige opwinding of hypervigilantie ervaren bij het naderen van de herinnering
Stap 6. Bepaal of de voorgaande symptomen significante problemen veroorzaken in het dagelijks leven
Een ander criterium voor ASS is dat de ervaren symptomen het leven van de patiënt aanzienlijk verstoren. Evalueer het dagelijkse leven van u of iemand anders en kijk of deze symptomen significante problemen veroorzaken.
- Kijk hoe uw werk wordt beïnvloed. Kunt u zich concentreren op taken en werk gedaan krijgen, of kunt u zich niet concentreren? Ervaar je tijdens het werken herinneringen aan het trauma en kun je niet verder?
- Kijk naar je sociale leven. Veroorzaakt de gedachte om uit te gaan angst? Ben je helemaal gestopt met socializen? Heb je geprobeerd dingen te vermijden die je aan je trauma herinneren, en daardoor bepaalde sociale situaties uit te sluiten?
Stap 7. Zoek professionele hulp
Als jij of iemand die je kent voldoet aan de voorgaande criteria voor ASS, dan is professionele hulp nodig. Gelukkig is ASS te behandelen, maar je moet zo snel mogelijk handelen. Een medische professional kan de aandoening evalueren en de juiste behandeling starten.
- Waar je moet beginnen hangt af van de situatie. Als u of iemand in uw omgeving een ernstige crisis doormaakt, zich suïcidaal of moorddadig voelt, of gewelddadig wordt, moet u meteen 112 bellen. Nadat de crisis voorbij is, kunt u verdere psychologische hulp zoeken.
- Als u zelfmoordgedachten heeft gehad, kunt u de zelfmoordhulplijn bellen op 1-800-273-8255.
- Als u of de persoon over wie u zich zorgen maakt op dit moment geen crisis doormaakt, kunt u een afspraak maken met een therapeut of een vergelijkbare GGZ-professional.
Deel 2 van 4: Behandeling van acute stressstoornis met therapie
Stap 1. Probeer cognitieve gedragstherapie (CGT)
Momenteel wordt CGT beschouwd als de meest effectieve behandeling voor ASS. Er is ook gevonden dat vroeg genoeg behandelen met CGT helpt voorkomen dat ASS zich ontwikkelt tot PTSD, een vergelijkbare aandoening met meer langetermijneffecten.
- CGT voor ASS is gericht op het veranderen van de manier waarop je risico's ervaart die samenhangen met het trauma dat je hebt meegemaakt, en de focus ligt op het verwerken van het trauma om je ongevoelig te maken voor de triggers die je rond je trauma hebt ontwikkeld.
- Uw therapeut zal u informeren over de fysieke, emotionele en psychologische reacties op trauma, zodat u uw triggers en reacties beter kunt herkennen. Uw therapeut zal ook uitleggen hoe en waarom het proces belangrijk is om u ongevoelig te maken voor de ervaring.
- Uw therapeut zal ook een ontspanningstraining geven om te gebruiken bij angstreacties buiten het kantoor, maar ook om tijdens een sessie te gebruiken bij het verbaal verwerken van het trauma of bij het verbeelden van het trauma en het hardop beschrijven ervan.
- Uw therapeut zal CGT ook gebruiken om u te helpen uw ervaring te herkaderen en u te helpen het schuldgevoel van de overlevende te overwinnen, indien nodig. In het geval van ASS kan de patiënt bijvoorbeeld een auto-ongeluk hebben meegemaakt met de dood tot gevolg. Hij kan nu doodsbang zijn om in een auto te stappen omdat hij denkt dat hij zal sterven. De therapeut gaat uitzoeken hoe de patiënt hier op een andere manier over kan denken. Als de patiënt 25 jaar oud is, kan de therapeut zeggen dat de patiënt al 25 jaar in auto's stapt en niet is overleden, dus statistieken zijn in zijn voordeel.
Stap 2. Ontvang kort na het trauma psychologische debriefing
Psychologische debriefing omvat een interventie in de geestelijke gezondheidszorg zeer snel na een trauma, idealiter voordat de symptomen zich hebben ontwikkeld tot ASS. De patiënt zal een intensieve therapiesessie ondergaan om het hele trauma met een professional te bespreken. Het nadeel van deze behandeling is dat deze zeer snel na de gebeurtenis moet worden uitgevoerd om effectief te zijn.
De effecten van psychologische debriefing worden als inconsistent beschouwd. Sommige onderzoeken vinden dat psychologische debriefing op lange termijn geen voordeel heeft voor slachtoffers van trauma. Dit mag u er niet van weerhouden om psychologische hulp te zoeken, het betekent alleen dat uw hulpverlener waarschijnlijk verschillende behandelingen zal gebruiken als debriefing niet effectief blijkt te zijn
Stap 3. Word lid van een angstbeheersingsgroep
Naast een-op-een therapiesessies kunnen groepsbehandelingen ook mensen met ASS helpen. Deze sessies worden meestal begeleid door een professional in de geestelijke gezondheidszorg die het gesprek zal leiden en ervoor zal zorgen dat alle groepsleden een positieve ervaring hebben. Een steungroep kan gevoelens van eenzaamheid en isolement helpen voorkomen, omdat je in de buurt bent van mensen die soortgelijke ervaringen hebben gehad.
Net als bij psychologische debriefing, bestaat er twijfel of groepstherapie effectief is bij de behandeling van ASS, hoewel deelnemers misschien genieten van het niveau van kameraadschap dat zich in groepssessies ontwikkelt
Stap 4. Probeer exposure-therapie
Vaak leidt ASS ertoe dat patiënten bang zijn voor bepaalde plaatsen of situaties die hen aan het trauma herinneren. Dit kan een aanzienlijke ontbering zijn voor het leven van de persoon, omdat hij of zij kan stoppen met socialiseren of naar het werk gaat om herinneringen aan het trauma te vermijden. Indien onbehandeld, kunnen deze angsten zich ontwikkelen tot PTSS.
- Met exposure-therapie wordt de patiënt geleidelijk blootgesteld aan het stimulerende middel dat angst veroorzaakt. De hoop is dat deze blootstelling de patiënt geleidelijk ongevoelig zal maken voor de stimulus en dat hij of zij deze zonder angst in het dagelijks leven kan aangaan.
- De behandeling begint vaak met visualisatieoefeningen. De therapeut laat de patiënt de stressfactor zo gedetailleerd mogelijk visualiseren. Geleidelijk aan zullen deze sessies vorderen totdat de therapeut de patiënt begeleidt bij het onder ogen zien van de stressfactor in een realistisch scenario.
- Een patiënt kan bijvoorbeeld getuige zijn geweest van een schietpartij in een bibliotheek en nu bang zijn om weer een bibliotheek binnen te gaan. De therapeut zou beginnen door de patiënt te laten visualiseren dat hij in een bibliotheek is en beschrijft hoe hij of zij zich voelt. De therapeut kan dan het kantoor inrichten als een bibliotheek, om de patiënt het gevoel te geven dat hij of zij er in is, maar weet toch dat het een gecontroleerde omgeving is. Uiteindelijk zouden ze samen naar een bibliotheek gaan.
Deel 3 van 4: Behandeling van acute stressstoornis met medicatie
Stap 1. Praat met uw arts voordat u medicijnen gebruikt
Zoals alle geneesmiddelen op recept, heeft medicatie voor ASS een risico op afhankelijkheid. Hierdoor is het gebruikelijk dat deze drugs illegaal op straat worden verkocht. Neem nooit medicijnen die uw arts niet heeft voorgeschreven. In de verkeerde doses kan dit medicijn uw symptomen verergeren en zelfs de dood veroorzaken.
Stap 2. Neem selectieve serotonineheropnameremmers (SSRI's)
SSRI's worden beschouwd als de eerstelijnsmedicatie voor de behandeling van ASS. Ze werken door de serotoninespiegels in je hersenen te veranderen, wat helpt om de stemming te verbeteren en angstgevoelens te verminderen. Deze klasse medicijnen blijft de meest populaire behandeling voor een aantal psychische stoornissen.
Veel voorkomende typen SSRI's zijn sertraline (Zoloft), citalopram (Celexa) en escitalopram (Lexapro)
Stap 3. Neem tricyclische antidepressiva
Van amitriptyline en imipramine is aangetoond dat ze een effectieve behandeling zijn voor ASS. Tricyclische antidepressiva werken door de hoeveelheid noradrenaline en serotonine die beschikbaar is voor de hersenen te verhogen.
Stap 4. Probeer benzodiazepine
Benzodiazepine wordt vaak voorgeschreven om angst te verminderen, dus het kan gunstig zijn voor mensen met ASS. Het werkt ook als slaapmiddel, wat helpt bij het verlichten van de slapeloosheid die vaak gepaard gaat met ASS.
Veel voorkomende soorten benzodiazepine zijn clonazepam (Klonopin), diazepam (Valium) en lorazepam (Ativan)
Deel 4 van 4: Ontspanning bevorderen en positief denken
Stap 1. Verlicht stress met ontspanningsoefeningen
Ontspanningsoefeningen zijn zeer effectief gebleken bij het verbeteren van de algehele geestelijke gezondheid. Ze verminderen de symptomen van stress en kunnen een terugval van ASS helpen voorkomen. Ze kunnen ook helpen bij de behandeling van de secundaire effecten van psychische aandoeningen, zoals slapeloosheid, vermoeidheid en hypertensie.
Wanneer je psychologische hulp zoekt voor ASS, zal je therapeut je waarschijnlijk verschillende ontspanningsoefeningen leren. Het is meestal een onderdeel van cognitieve gedragstherapie
Stap 2. Oefen diep ademhalen
Een veelgebruikt en krachtig hulpmiddel om stress te verminderen, is diep ademhalen. Door de juiste technieken te gebruiken, kunt u uw stressniveau effectief verlagen en toekomstige problemen helpen voorkomen.
- Haal adem vanuit je buik, niet vanuit je borst. Dit zal meer zuurstof in je lichaam trekken en je helpen ontspannen. Leg tijdens het ademen je hand op je buik om ervoor te zorgen dat je buik op en neer gaat als je ademt. Als dat niet het geval is, ademt u niet diep genoeg.
- Ga rechtop zitten met je rug recht. Als alternatief kunt u ook op de grond liggen.
- Adem in door je neus en uit door je mond. Adem zoveel mogelijk lucht in en adem dan uit tot je longen helemaal leeg zijn.
Stap 3. Mediteer
Net als diep ademhalen, helpt meditatie om stress uit het lichaam te halen en je in een staat van ontspanning te brengen. Regelmatige meditatie kan je mentale en fysieke gezondheid helpen verbeteren door je stress- en angstniveaus te verminderen.
- In dit proces verschuift de persoon naar een rustige plek, concentreert zich op een enkel geluid en laat zijn of haar geest zich afwenden van alle zorgen en gedachten van het dagelijks leven.
- Kies een rustige plek, ga comfortabel zitten, zet alle gedachten uit je hoofd en concentreer je op het beeld van een kaars, of een woord als "relax". Doe dit dagelijks 15 tot 30 minuten.
Stap 4. Creëer een ondersteunend netwerk voor jezelf
Mensen met goede ondersteuningsnetwerken zijn minder vatbaar voor episodes en terugvallen van psychische aandoeningen. Naast familie en vrienden kun je contact opnemen met steungroepen voor hulp en kameraadschap.
- Deel uw problemen met uw naasten. Kruip je gevoelens niet op. Uw familie en vrienden vertellen wat u voelt, is erg belangrijk voor het opbouwen van een ondersteunend netwerk. Ze kunnen je niet helpen als ze niet weten wat er aan de hand is.
- U kunt ook contact opnemen met een steungroep bij u in de buurt die gespecialiseerd is in uw specifieke ziekte. Als u snel op internet zoekt, kunt u waarschijnlijk een groep bij u in de buurt vinden.
Stap 5. Houd een dagboek bij
Het is aangetoond dat het bijhouden van een dagboek helpt bij het verminderen van stress en angst. Het is een bevrijdende ervaring om al je gevoelens de vrije loop te laten, en de meeste behandelingsprogramma's voor geestesziekten omvatten het schrijven in een dagboek. Schrijf u elke dag een paar minuten in om uw geestelijke gezondheid ten goede te komen.
- Als je schrijft, probeer dan echt na te denken over wat je dwarszit. Schrijf eerst op wat je stress veroorzaakte en vervolgens hoe je erop reageerde. Wat waren uw gevoelens of gedachten toen u zich gestrest begon te voelen?
- Analyseer uw interpretatie van de gebeurtenis. Bepaal of u een negatief hoewel patroon invoert. Probeer vervolgens uw interpretatie opnieuw in evenwicht te brengen op een manier die positiever is en catastrofale gedachten vermijdt.
