Moeite met slikken wordt ook wel dysfagie genoemd (dis-FAY-juh, met een zachte J zoals "Jacques"). Het woord dysfagie heeft betrekking op problemen met kauwen of slikken in de mond, de keel (ook wel de keelholte genoemd) of in de slokdarm (de buis van uw keel naar uw maag). Er zijn veel redenen waarom iemand moeite kan hebben met slikken.
Stappen
Stap 1. Begrijp de risico's
Waarom is dysfagie belangrijk? Aspiratie (ass-per-A-shun) is wanneer een deel van het voedsel of de vloeistof langs de stemplooien in de richting van je longen gaat. Je hebt dit misschien ervaren als "iets dat in de verkeerde richting gaat", en je hebt er waarschijnlijk veel van moeten hoesten. Het overkomt ons allemaal wel eens (misschien zei iemand iets grappigs terwijl je aan het drinken was), maar voor iemand met dysfagie kan het gebeuren bij elke maaltijd of zelfs bij elke hap of slok. Als het heel vaak gebeurt, kan de persoon het zelfs niet meer voelen en op welke manier dan ook niet meer reageren. Ze hebben misschien geen idee dat er iets verkeerd gaat. Dit wordt "stille aspiratie" genoemd. Aspiratie kan leiden tot longontsteking, die zeer ernstig en soms fataal is.
Stap 2. Denk aan de persoon
Dysfagie komt veel voor bij ouderen, mensen die een beroerte hebben gehad en mensen met dementie, de ziekte van Parkinson, MS en andere neurologische aandoeningen. Het kan echter ook van invloed zijn op iedereen van elke leeftijd, om veel verschillende redenen. (Dysfagie treft ook zuigelingen, vooral premature baby's, maar in dit artikel worden alleen volwassenen besproken.)
Problemen met slikken kunnen geleidelijk optreden. U zult bijvoorbeeld merken dat er twee slikken nodig zijn in plaats van één om dezelfde hoeveelheid voedsel of drank tot zich te nemen
Stap 3. Kijk hoe de persoon kauwt en met voedsel in zijn mond omgaat
Als een van deze waar is, kan de persoon "orale dysfagie" hebben of dysfagie die de mond aantast.
- Doet de persoon er lang over om te kauwen?
- Kauwt de persoon ineffectief of slikt hij voedsel door dat slechts gedeeltelijk is opgekauwd?
- Wordt er voedsel aan één of beide kanten in de wang van de persoon gehouden ("pocket")?
- Stopt de persoon impulsief te veel voedsel in de mond?
- Zit er voedselresten aan de tong, tanden of achter in de keel van de persoon nadat hij of zij heeft ingeslikt? Onthoud dat de persoon het wel of niet kan voelen. Probeer de persoon zijn mond te laten openen nadat ze hebben ingeslikt en naar binnen te kijken.
- Verliest de persoon voedsel of vloeistof uit de voorkant van zijn mond, omdat zijn lippen niet helemaal gesloten zijn?
- Vermijdt de persoon voedsel of lijkt het alsof hij een afkeer van voedsel heeft?
Stap 4. Zoek naar tekenen of symptomen dat het "de verkeerde kant opgaat"
Als een van deze waar is, kan de persoon "faryngeale dysfagie" hebben of dysfagie die de keel aantast.
- Hoest of schraapt de persoon zijn keel terwijl hij eet of drinkt? (Dit kan gebeuren voor of nadat ze hebben ingeslikt.)
- Schraapt de persoon zijn keel terwijl hij eet of drinkt? (Dit kan ook gebeuren voor of nadat ze hebben ingeslikt.)
- Heeft de persoon een "natte" of "gorgelende" stem tijdens de maaltijd of nadat hij iets heeft ingeslikt?
Stap 5. Zoek naar symptomen dat dingen vast komen te zitten in de slokdarm, de buis die van je keel naar je maag gaat
Als een van deze waar is, kan de persoon "oesofageale dysfagie" hebben.
- Klaagt de persoon over iets dat "vastloopt", vooral in het bovenste gedeelte van de borst?
- Spuugt de persoon tijdens of na de maaltijd voedsel uit?
- Heeft de persoon een voorgeschiedenis van maagproblemen, brandend maagzuur of reflux?
Stap 6. Vraag indien nodig hulp
Als een van de bovenstaande punten waar is, overleg dan met een arts over het krijgen van een slikonderzoek door een logopedist (SLP). Dit is de professional die slikstoornissen evalueert en behandelt. De meeste logopedisten werken met kinderen op scholen, maar vele anderen zijn gespecialiseerd in de behandeling van volwassenen met slikstoornissen. Als u denkt dat u of een naaste moeite heeft met slikken, neem dan contact op met uw arts en vraag om een verwijzing naar een logopedist die gespecialiseerd is in slikken.
- De SLP kan een aangepast dieet aanbevelen, waaronder het veranderen van de textuur van het vaste voedsel, de vloeistoffen of beide.
- Veranderingen in de vaste structuur betekenen meestal dat je bepaalde harde of knapperige items (zoals noten en popcorn) moet vermijden, en kan betekenen dat je al het voedsel zachter moet maken. Er zijn verschillende niveaus van zachtheid, variërend van het eenvoudig in hapklare brokken snijden van het voedsel tot voedsel dat volledig wordt gepureerd in de blender. De SLP zal beschrijven welke textuur voor u wordt aanbevolen en u voorbeelden geven.
- Als u moeite heeft met vloeistoffen, kan de SLP u adviseren uw vloeistoffen in te dikken. Er zijn verschillende texturen van vloeistoffen: Dun (normaal water en de meeste normale vloeistoffen), Nectar dikke vloeistoffen, Honing dikke vloeistoffen en Pudding dikke vloeistoffen. Je kunt bij de meeste drogisterijen commerciële verdikkingsmiddelen kopen die aan vloeistoffen kunnen worden toegevoegd om ze dikker te maken. De SLP laat u weten of u verdikte vloeistoffen nodig heeft en welke textuur voor u geschikt is.
Stap 7. Probeer enkele oefeningen als u wordt geleid door een logopedist
Een logopedist kan ook oefeningen aanbevelen om uw slikken sterker te maken. Er zijn verschillende oefeningen voor verschillende soorten dysfagie, en u moet alleen de oefeningen doen die u door een logopedist worden aanbevolen voor uw specifieke probleem.
Stap 8. Haal indien nodig meer tests
Een SLP kan ook aanbevelen om verder te testen om de exacte aard van uw probleem te achterhalen.
Er zijn twee verschillende soorten tests: een gemodificeerde bariumzwaluw (MBS), een bewegende röntgenfoto die precies kan zien hoe het voedsel door je keel gaat, en een fiberoptische endoscopische evaluatie van slikken (FEES), wat een beetje camera die door je neus gaat en naar je keel wijst terwijl je verschillende soorten voedsel doorslikt
Tips
- Als u vermoedt dat u of een naaste last heeft van dysfagie, neem dan contact op met een arts en vraag om een verwijzing naar een logopedist die gespecialiseerd is in slikstoornissen.
- Iemand kan meer dan één type dysfagie hebben. Dysfagie in zowel de mond als de keel wordt bijvoorbeeld "orofaryngeale dysfagie" genoemd en in de keel en slokdarm wordt "faryngo-oesofageale dysfagie" genoemd.
