Dyslexie is een leerstoornis die voornamelijk wordt gekenmerkt door moeite met lezen. Dyslexie treft tot 20% van de mensen in de Verenigde Staten, met miljoenen meer kans op niet-gediagnosticeerde, dyslexie heeft te maken met hoe de hersenen werken en wordt niet veroorzaakt door een slechte opleiding, intelligentie of gezichtsvermogen. Mensen met dyslexie hebben vaak moeite met het afbreken van woorden en het samenvoegen van klanken om woorden te schrijven of uit te spreken. Anders gezegd, dyslectici hebben moeite om taal om te zetten in denken (bij luisteren of lezen) en gedachten in taal (bij schrijven of spreken). Mensen met dyslexie lezen dus meestal niet zo nauwkeurig of met zoveel vloeiendheid of snelheid als mensen zonder dyslexie. Het goede ding is dat hoewel dyslexie een levenslange kwestie is, het kan worden behandeld en verlicht zodra het is gediagnosticeerd. Hoewel het primaire symptoom vertraging of moeite met lezen is, zijn er in feite een aantal manieren om dyslexie te herkennen bij kleuters, schoolgaande kinderen en volwassenen.
Stappen
Deel 1 van 3: Dyslexie herkennen bij kleuters (3-6 jaar)
Stap 1. Zoek naar problemen met praten en horen
Dyslexie wordt gekenmerkt door problemen met het decoderen en verwerken van taal, dus symptomen zullen op andere gebieden verschijnen dan alleen lezen. Een of twee symptomen zijn niet noodzakelijkerwijs indicatief voor dyslexie, maar als uw kind veel van deze symptomen heeft, kunt u met de kinderarts van uw kind praten.
- Vertraagde spraak (hoewel dit vele andere oorzaken kan hebben). Raadpleeg uw kinderarts als u zich zorgen maakt over de spraakontwikkeling van uw kind.
- Moeite met het uitspreken van woorden, inclusief het wisselen van letters - d.w.z. "mawn lower" in plaats van "grasmaaier".
- Moeite met het opsplitsen van woorden in klanken en omgekeerd, het vermogen om geluiden samen te voegen om woorden te maken tijdens het spreken.
- Moeite met rijmende woorden op elkaar.
Stap 2. Zoek naar leerproblemen
Omdat kinderen met dyslexie moeite hebben met fonologische verwerking (het manipuleren van geluiden) en snelle visueel-verbale reacties, kunnen ze wat problemen vertonen bij het basisleren, waaronder:
- Traagheid om hun woordenschat op te bouwen. Dyslectische kleuters zeggen meestal maar een klein aantal woorden.
- Langzaam terugroepen van geluiden, letters, kleuren en cijfers. Dyslectische kinderen kunnen ook traag zijn met het noemen van voorwerpen die hen bekend voorkomen.
- Moeite met het herkennen van hun eigen namen.
- Moeite met rijmen of reciteren van kinderliedjes.
- Moeite met het onthouden van inhoud, zelfs van een favoriete video.
- Merk op dat schrijffouten niet noodzakelijkerwijs wijzen op dyslexie bij kleuters. Veel kleuters en eersteklassers draaien hun letters en cijfers om terwijl ze net leren schrijven. Dit kan echter een teken zijn van dyslexie bij oudere kinderen en als het omdraaien van letters en cijfers bij het schrijven aanhoudt, moet uw kind op dyslexie worden getest.
Stap 3. Zoek naar fysieke problemen
Omdat dyslexie problemen met ruimtelijke organisatie en fijne motoriek omvat, kan het ook fysieke manifestaties hebben bij jonge kinderen, waaronder:
- Traagheid bij het ontwikkelen van fijne motoriek, zoals het vasthouden van een potlood, een boek, het gebruik van knopen en ritsen of het tandenpoetsen.
- Moeilijk om links van rechts te onderscheiden.
- Moeite met bewegen op het ritme met muziek.
Stap 4. Praat met de kinderarts van uw kind
Als u bang bent dat uw kind dyslexie heeft, kunt u het beste de huisarts van uw kind raadplegen. Vroege diagnose is essentieel om kinderen te helpen effectief te leren omgaan met dyslexie.
Professionals hebben een reeks tests waarmee ze dyslexie kunnen testen en diagnosticeren bij kinderen vanaf 5 jaar
Deel 2 van 3: Dyslexie herkennen bij kinderen in de schoolgaande leeftijd (leeftijd 6-18)
Stap 1. Zoek naar leesproblemen
Dyslexie bij kinderen en jongeren wordt meestal voor het eerst herkend wanneer ze achterlopen op hun leeftijdsgenoten bij het leren lezen of consequent lezen onder hun leeftijdsniveau. Dit is de primaire indicator van dyslexie. Leesproblemen kunnen zijn:
- Een vertraging in het leren van de verbinding tussen letters en geluiden.
- De verwarring van kleine woorden als "op" en "naar" of "doet" en "gaat".
- Consistente lees-, spel- en schrijffouten, zelfs nadat de juiste formulieren zijn getoond. Veelvoorkomende fouten zijn onder meer het omdraaien van letters (bijv. "d" voor "b"); woordomkeringen (bijvoorbeeld "tip" voor "pit"); inversies (bijv. "m" voor "w" en "u" voor "n"); transposities (bijv. "vilt" en "links"); vervangingen (bijvoorbeeld "huis" en "thuis").
- Een korte selectie meerdere keren moeten lezen om het te begrijpen.
- Problemen met het begrijpen van leeftijdsgebonden concepten.
- Moeite met het maken van aantekeningen en het voorspellen van wat er daarna zal gebeuren in een verhaal of reeks.
Stap 2. Let op auditieve (luister-) en spraakproblemen
De onderliggende oorzaak van dyslexie is een probleem met de fonologische verwerking, het vermogen om een woord te zien of te horen, het op te splitsen in afzonderlijke klanken en vervolgens elk geluid te associëren met de letters waaruit het woord bestaat. Hoewel dit het lezen bijzonder moeilijk maakt, heeft het vaak ook invloed op het vermogen van kinderen om duidelijk en correct te luisteren en te spreken. Tekenen zijn onder meer:
- Problemen met het begrijpen van snelle instructies of het oproepen van reeksen opdrachten.
- Moeite om te onthouden wat er wordt gehoord.
- Moeite om gedachten onder woorden te brengen. Het kind kan ook in haperende zinnen spreken en zinnen onvolledig laten.
- Vervormde spraak: verkeerde woorden of soortgelijke woorden vervangen door wat het kind bedoelt.
- Moeite met het maken en begrijpen van rijmpjes.
Stap 3. Let op lichamelijke symptomen
Omdat dyslexie problemen met ruimtelijke organisatie omvat, kunnen dyslectische kinderen ook moeite hebben met hun motorische vaardigheden. Veelvoorkomende tekenen van problemen met motorische vaardigheden zijn:
- Problemen met schrijven of kopiëren. Hun handschrift kan ook onleesbaar zijn.
- Frequente verwarring van links en rechts, over en onder.
Stap 4. Zoek naar emotionele of gedragssignalen
Kinderen met dyslexie hebben het vaak moeilijk op school, vooral omdat ze hun leeftijdsgenoten relatief gemakkelijk zien lezen en schrijven. Als gevolg hiervan kunnen deze kinderen zich minder intelligent voelen of het gevoel hebben dat ze op de een of andere manier hebben gefaald. Er zijn een aantal emotionele en gedragssignalen die erop kunnen wijzen dat uw kind lijdt aan een gebrek aan diagnose en behandeling van dyslexie:
- Het kind heeft een laag zelfbeeld.
- Het kind wordt teruggetrokken of depressief en is niet geïnteresseerd in gezelligheid of samenzijn met vrienden.
- Het kind ervaart angst. Sommige deskundigen beschouwen angst als het meest voorkomende emotionele symptoom van dyslectische kinderen.
- Het kind uit extreme frustratie, wat zich vaak uit in woede. Het kind kan ook verontrustend gedrag vertonen, waaronder "acteren", om de aandacht af te leiden van zijn leermoeilijkheden.
- Het kind kan moeite hebben om gefocust te blijven en lijkt 'hyper' of een 'dagdromer'.
Stap 5. Let op vermijdingsmechanismen
Kinderen en jongvolwassenen met dyslexie kunnen opzettelijk situaties vermijden waarin ze in het openbaar moeten lezen, schrijven of spreken in het bijzijn van hun leeftijdsgenoten, leraren en ouders. Houd er rekening mee dat vooral oudere kinderen vaak coping- of vermijdingsstrategieën gebruiken. Wat lijkt op een slechte organisatie of zelfs luiheid kan een manier zijn om de problemen die gepaard gaan met dyslexie te vermijden.
- Kinderen en jongeren kunnen doen alsof ze ziek zijn om te stoppen met hardop lezen of spreken in het openbaar uit angst voor schaamte.
- Ze kunnen ook uitstelgedrag vertonen bij lees- en schrijfopdrachten om hun strijd zo lang mogelijk uit te stellen.
Stap 6. Praat met de leerkracht en arts van uw kind
Als u denkt dat uw kind dyslexie heeft op basis van een van de bovenstaande symptomen, is het absoluut noodzakelijk dat u degenen raadpleegt die ook in uw kind geïnvesteerd hebben, zoals zijn leraar en zijn huisarts. Deze personen kunnen u helpen om de juiste psychologische professional te vinden, zodat uw kind formeel kan worden getest. Vroege diagnose is belangrijk om kinderen te helpen leren omgaan met dyslexie.
- Onvervulde behoeften van dyslectische kinderen kunnen op latere leeftijd ernstige gevolgen hebben voor deze kinderen. Studies hebben aangetoond dat meer dan een derde van de leerlingen met dyslexie de middelbare school verlaat, wat neerkomt op meer dan een kwart van alle voortijdige schoolverlaters.
- Geen enkele test kan dyslexie diagnosticeren. De standaard reeks tests omvat maximaal zestien afzonderlijke beoordelingen. Ze onderzoeken alle aspecten van het leesproces om te zien waar de moeilijkheden zich voordoen, vergelijken het leesniveau met het leespotentieel op basis van intelligentie, en testen hoe leerlingen zich het meest op hun gemak voelen bij het opnemen en reproduceren van informatie (hoorbaar, visueel of kinetisch).
- Tests worden meestal opgezet via de school van het kind, maar voor extra hulp kun je hier een lijst met dyslexiecentra en professionals per staat vinden.
Deel 3 van 3: Dyslexie bij volwassenen herkennen
Stap 1. Zoek naar problemen met lezen en schrijven
Volwassenen die al lang dyslexie hebben, worstelen vaak met veel van dezelfde problemen als kinderen. Veelvoorkomende tekenen van lees- en schrijfproblemen bij volwassenen zijn:
- Langzaam en met veel onnauwkeurigheden lezen.
- Slechte spelling. Dyslectici kunnen hetzelfde woord ook op meerdere manieren in een enkel stuk schrijven.
- Onvoldoende woordenschat.
- Moeite met plannen en organiseren, inclusief het schetsen en samenvatten van informatie.
- Slecht geheugen en moeite met het opslaan van informatie na het lezen.
Stap 2. Zoek naar copingstrategieën
Veel volwassenen hebben copingstrategieën ontwikkeld om hun dyslexie te compenseren. Deze strategieën omvatten:
- Lezen en schrijven vermijden.
- Vertrouwen op anderen om te spellen.
- Uitstel van lees- en schrijftaken.
- Vertrouwen op geheugen in plaats van lezen.
Stap 3. Let op de aanwezigheid van enkele bovengemiddelde vaardigheden
Hoewel dyslectici moeite hebben met lezen, wijst dit niet op een gebrek aan intelligentie. In feite hebben dyslectici vaak uitstekende "mensenvaardigheden" en zijn ze erg intuïtief en effectief in het lezen van anderen. Ze hebben ook de neiging om sterke ruimtelijke denkvaardigheden te hebben en kunnen werken op gebieden die deze vaardigheden vereisen, zoals techniek en architectuur.
Stap 4. Laat je testen
Eenmaal geïdentificeerd als dyslectisch, kunnen volwassenen strategieën leren om effectievere lezers en schrijvers te worden; dit kan op zijn beurt hun zelfrespect vergroten. Praat met een medische professional om een professional (meestal een psycholoog) te vinden om de juiste tests uit te voeren.
